www.academia.edu BOOKLET Manuel for SHIPBUILDING Contracts Law in Turkish by Dr.Av.Sema Yerlikaya Av.Alev Elif Beller

This is a booklet (Manuel) composing the SHIPBUILDING Terms and Practice in the TURKISH SHIPBUILDING INDUSTRY .It is written to help the Students in the Faculties / Universities of Marine Engineering ,Naval Architecture, Business Management and others .It may also be useful for the Directors, Managers of the Ship, watercraft INDUSTRY for a quick reference source , without the necessity to go into deep law matters.

Bu el kitabını /booklet/ birlikte geliştirmek ve genişletmek , Denizcilik Tersanecilik dünyasının yanısıra okullar, kurslar, üniversiteler ve kendini hep eğitimde bulan herkes için bir Lugat gibi, kolay başvuru amacı ile “ shipbuilding terms Dictionary” sözlük olarak devamla yaratmak amacımızdır.

Av. Sema Yerlikaya LL.M Av. Alev Elif Beller

Sayın ERKAN METE beye Teşekkür ve takdir sunumu

Bu el kitabı/ manuel'in ( kolay başvuru kitapçığı) yazılmasında kendisine Teşekkür duygularımızı belirterek ;son 25 yıldır çalışma hayatında kendisini takdir ile tanıdığımız, üst düzey parlak finans , ekonomi , işletme eğitimi ile Denizcilik Bankacılık , finansman ve sermaye iş dünyasının karmaşık tecrübelerinden sonra, büyük ve çok disiplinli , kapsamlı bir sanayi sektörü olan Tersanecilikteki , gemi inşasındaki yöneticilik görevinde hayranlıkla izlediğimiz , akıl muhakeme yeteneği ile ve derin hukuk muhakeme bilimini uygulayan, kavrayan zekası ile Sn.Erkan Mete'ye , kooperasyonu, desteği için teşekkürlerimzi sunmak isteriz..

Sayın ERKAN METE bey, Ülkemizin en büyük tersanesinin yönetim kurulu üyesi ve Genel müdürü ve TÜDEV Mütevelli heyeti üyesidir.

GEMİ/DENİZ ARACI İNŞA SÖZLEŞMELERİNE DAİR EL KİTABI

Shipbuilding contract veya construction contract veya Türkçesi –Gemi İnşa Sözleşmesi olarak adlandırdığımız ,Tersanelerimizde bir deniz taşıtı Satın almak üzere sipariş veren MÜŞTERİNİN /ALICI ARMATÖRÜN talebiyle inşa edilen gemi veya her türlü deniz aracının imalatı için yaptığımız bu tür kontratların orijini , çoğunlukla İngiliz hukukuna dayalı ve AWES ve Norwegian Standard form veya SAJ –Shipbuilder’s Association of Japan –Japon formatında

,tip ,örnek mukavelelerdir ve bunlar bizim tatbikatımıza da yerleşmiştir.

Uzak doğuda , Kuzey Avrupa’da, Avustralya’da , dünyanın çeşitli yerlerinde ve hatta kendi ülkemizde gemi inşa ettiren Türk armatörü ve ülkemizin tersanecileri bu tip sözleşme ve benzerlerini son 40 yıldır kabul görmüş bir surette icra ve ifa etmektedir.

Bu alanda ihtilaf yaşanmadıkça ,sözleşmelerin ve verilen teminatların önemi fark edilmemektedir.Meslek hayatımızda tarafımıza danışılan onlarca mesele ve dava konusunda ve son  40 yılda ortaya çıkan ihtilaflar sebebiyle ,tersanecilerimize ve yöneticilere basit bir dilde

,ağır   hukuki   ifadelerden   kaçınarak   ancak   ehemmiyetli   konuları   anlatan  ,gerektiğinde

Tersanelerimiz yönetici ve diğer personeline bir kaynak başvuru el kitabı olabilecek sadelikte ve bu alanda eğitim gören öğrencilere bir ders notu niteliğinde , bu bilgileri kaleme almayı uygun bulduk.e

İnşa sözleşmelerinde dikkat edilmesi gereken konular ;

SÜREÇ

Teklif alma ve Kabul

Kontrat ve Deniz aracının özelliklerinin müzakeresi

Tarafların gerekirse, başlangıçta bir Niyet Mektubu –Letter of Intent üzerinde anlaşmaları

Shipbuilding/gemi inşaa kontratları genellikle Tersane sahibi ile Alıcı veya onların namına Brokerlar tarafından bir taslak olarak hazırlanır. Genel kanaate göre tersaneci lehine hükümler içereceği varsayılır ancak Armatör ve /veya /gemi inşa ettirenin /Tersane ile yapacağı müzakereler neticesinde kontrat nihai ,dengeli halini alır.

SORU ve CEVAPLAR –

Bir Gemi/ Deniz aracı Sözleşmesinin temel unsurları, maddeleri nelerdir? Aşağıda belirttiğimiz başlıklarda sıralanacaktır.

I-TANIMLAR

II.TEKNİK SPESİFİKASYON, ve boyutlandırma. Deniz aracının, projesi, çizimler, hızı, ağırlığı vbg. tüm teknik özellikleri ve kapasitesi , Taraflar arasında , sözleşmeye ekli dokümanlarla , net ve kesin veya takribi gibi, miktari rakamla tayin ve tesbit edilmelidir. Fazla Bilgi için bkz. “ Gemi ve Su araçlarının inşa , Tadil ve Bakım onarım yönetmeliği"

DENETİM-INSPECTION ve ONAYLAMA Approval

Subcontracting-Alt yükleniciler

ALICININ kendi temin edeceği malzeme ve sair tedarikler Teminatlar ,Performance garantileri ,Refund garantileri ve sigortalar

Teslim tarihi ve permissible delays (Kabul edilebilir gecikmeler) veya onay verilmiş gecikmeler Warranty of quality –kalite –garanti taahhüdü

Insolvency of the Shipyard –Tersanenin projeyi tamamlamadan İflası

Anlaşmazlık halinde başvurulacak yer İhtilafin Halli Mercii ve Uygulanacak hukuk

III)   Refund Guarantee / Advance Payment Guarantee / Performance Guarantee

Garantiler Hukuken ve  ticari olarak çok önemli bir  başlıktır , zira İnşa kontratının dışında

,hukuken inşa kontratının uzantısı olmakla beraber , Teminat mektubu özelliği sebebiyle ve esas olarak Bankalar tarafından düzenlenen ayrı bir akit niteliğinde olması itibariyle son derece dikkatli çalışılması gereken bir Dokümandır. Bunlar , sade ifadeyle ,Tersanecinin , inşa süresinde projeyi tamamlamak için aldığı avans ödemelerin karşılığı olarak , projenin yapımının belli sebeplerle tamamlanamaması sebebiyle ,kullanılan avansları Tersanecinin geri ödemesini temin etmek amacıyla ve tersanecinin Bankası tarafından düzenlenen bir teminatdır.

Kitapçığımızın Ek bölümlerinde Refund Guarantee'ler konusu, bu Teminat mektupları Gemi inşa sözleşmesinin Hayat Damarı olarak tafsilatlı izah edilmiştir.

IV)    Sipariş verenin, sorumluluklarını nasıl teminat altına alırsınız gibi meseleler dikkate alınabilir

Tersanecinin, inşa ettiği proje üzerindeki kendi kanuni hakları nelerdir? TERSANECİNİN alacağı için, inşaa olunan Gemi üzerinde İPOTEK ve HAPİS HAKKI vardır.

6102 sayılı Ticaret Kanunumuz ,Gemi Rehnini düzenlediği Dördüncü Bölüm’ün ,Üçüncü Ayrım’da, Tersane sahibinin ipotek hakkını 1013.maddede belirlemiştir.

“ 1)Tersane sahibi ,geminin yapımı ve onarımından doğan alacakları için ,o yapı ve gemi üzerinde ,bir ipoteğin tescilini isteme hakkına sahiptir. Bu haktan önceden feragat geçerli değildir.

2)  Bu ipoteğin kurulması hakkında Türk Medeni Kanununun 895 ila 897 . maddeleri uygulanır.

3)  Gemi İpoteğinin kurulmasına yönelik istem hakkını teminat altına almak için , gemi veya yapı siciline şerh verilebilir. Geminin yapımı veya onarımı henüz tamamlanmamışsa ,bedelin ,tamamlanan işi karşılayan bir kısmı ve bedelin kapsamında olmayan giderler için bir teminat ipoteğinin kurulması istenebilir.”

Hükümlerde görüldüğü üzere, Tersaneci , inşaa ettiği gemi üzerinde, kendi işçilik ve malzeme gideri ve hizmet bedeline karşılık, alacaklarını teminat altına almak üzere , gemi üzerinde , geminin ,sicil kaydına ipotek tescil ettirmek üzere , talepte bulanabilecektir.

Bu türde bir rehin tesisi , gemiler taşınır mal sayıldığından ,( Bkz TTK M. 936 ), taşınır rehni hükümlerine göre ipotek ,yani taşınır REHNİ tesisi olarak gerçekleştirilmek gerekir.

Diğer taraftan TTK , Medeni Kanunumuzun 895 ila 897. maddelerine atıfta bulunmak suretiyle , Tersanecinin ipotek hakkının temelini tayin etmiştir.

TTK 1389’a göre Geminin satışı ve ihalesi sonucunda ,alacaklıların satış bedelinden alacaklarının tahsili için , bir sıra ile ,satış bedelinden ödeme yapılır. Bu sıra cetveli, Dördüncü sıra TTK M.1393’te düzenlenmiştir. 1) Gemi Cebri icra yoluyle satış sırasında bir tersanenin zilyedliğinde bulunuyorsa,tersane sahibinin 1013. madde uyarınca kanuni ipotekle

veya Türk Medeni Kanununun 950.maddesi uyarınca hapis hakkıyla, teminat altına alınmış alacakları kaydedilir.

4721 sayılı Medeni Kanunumuzun 950.maddesi Hapis Hakkını şöyle belirtmiştir.

“ Alacaklı ,borçluya ait olup onun rızasıyla zilyedi bulunduğu taşınır veya kıymetli evrakı , borcun muaccel olması ve niteliği itibariyle bu eşyanın alacak ile bağlantısı bulunması halinde

,borç ödeninceye kadar hapsedilir. Zilyedlik ve alacak ticari ilişkiden doğmuşsa tacirler arasında bu bağlantı var sayılır. Alacaklı borçluya ait olmayan taşınırlar üzerinde de zilyedliğin iyiniyetle kazanılmasının korunduğu ölçüde hapis hakkına sahip olur. “

Anglo Saxon Hukuk sisteminde POSSESSORY LIEN olarak,tarif edilen hak ,Shipbuilder veya Shiprepairer,yani Gemi inşa eden veya Gemi tamir edenin hakları , İngiliz Hukukunda ve 1967 ve 1993 tarihli Konvansiyonlarda tesbit edilerek, hüküm altına alınmıştır.

V)   International Convention on Maritime Liens and Mortgages _Geneva

.Bu anlaşmanın 7. Maddesinde-RIGHTS of LIEN-Hapis hakları başlığı altında ,

1. Each State Party may Grant under its law a right of retention in respect of a vessel in the possession of either

a) a shipbuilder ,to secure claims for a building of the vessel;or

b)  a shiprepairer ,to secure claims for repair ,including reconstruction of the vessel ,effected during such possession .

2. Such right of retention shall be extinguished when the vessel ceases to be in the possession of the shipbuilder or shiprepairer ,otherwise than in consequence of an arrest or seizure.

Kısaca ve Bizim Kanunumuza da dahil olunan ,1993 Konvansiyonundaki hapis , zilyetlik ve kanuni ipotek konseptleri ve hakları aynı sistemde düzenlenmiştir. Diğer yandan , bu hakların tatbikinde ,her ülke kendi iç hukukunun prosedür Hukuku ,yani Hukuk Usulü ve İcra hukuku kurallarını uygulayacaktır.

Özetle ;

Gemi İnşacı veya tamir eden tersanecinin ,geminin kendi zilyedliğinde ,yani tersanesinde, kendi liman sahasında bulunduğu sırada , inşa ve tamir bedeli için , gemi üzerinde hapis hakkı uygulamak yönünde hukuki imtiyazı vardır.

Tersanecinin, inşa sırasında kendi mülkiyetine tescil ettiği gemiler yönünden bir problem gözükmese de , Bu gemilerin üzerinde ,çoğu kez inşasının finansmanını temin eden ,kreditör Bankaların ,akti ipotekleri tescil edilmiş olacaktır.

En kötü durumun , örneğin Tersanecinin geminin inşasını tamamlayamaması veya tersi

,Armatörün /sipariş verenin gemiyi almaktan vazgeçmesi ,ödeme güçlüğü içerisine düşmesi veya kontratın herhangi başkaca bir sebepten iptali vesair durumların , gerçekleşmesi halinde , Shipbuilding Contract kapsamında karşılıklı verilen , Payment ve Refund guarantee ‘lerin infazı sözkonusu olacaktır. Şayet Gemi üzerinde ,ayrıca akti ipotek tesis edilmişse , Tersanecinin hapis hakkı ,rüçhanlı konumu sebebiyle, akti ipoteğin önüne geçmesi gerekecektir.

Medeni Kanunumuzun 895. maddesi gereğince, Tersaneci ,kanuni ipotek tesisi talebini ,inşa veya tamir fiilinin tamamlanmasından itibaren en geç üç ay içinde yapması gerekir.

İpoteğin sebebi olan alacağın miktarının ,geminin maliki ,Armatör tarafından kabul edilmesi lüzumludur. Geminin maliki muvafakat etmiyorsa, bu taktirde, yetkili Mahkemeden alacağın tesbitine ilişkin karar elde etmek mecburi olmaktadır.

Tatbikatta yapı ipoteği olarak vasıflandırılan ve bina inşaat işlerinde uygulanan Medeni Kanunun , ipotek türünü, gemi inşasında uygulamak tatbikatda zordur.

Tersanecilerin,Türkiye de ikametgahı bulunmayan , yabancı kuruluşlara ,gemi inşa ettikleri veya tamir bakım hizmeti verdikleri göz önüne alındığında , TERSANECİNİN gemi üzerindeki Hapis hakkının kullanımının önemi anlaşılmaktadır.Bu bakımdan , kanundaki düzenlemenin , tatbikatta örneklerle ve bizzat Gemi sicilinde kolaylıklar sağlayarak, tersanecinin haklarının kısa ve sade bir prosedür ile, tesis edilecek hapis ve ipotek hakkı ile desteklenmesi , sektöre faydalı olacaktır.

6103 sayılı kanunla değişik ,İcra ve İflas kanununun 23.maddesi 2 nolu bendi ,taşınır rehni yani gemilerin de tabi olduğu ,Rehin tabiri içine Hapis hakkını da dahil etmiştir.

Sadece Rehin ,hem akti ipotekleri hem de taşınır rehnini kapsamaktadır.

23. Madde ,bütün gemiler için,bayrak ve sicil ayrımı yapmadan ,hatta bir sicile kayıtlı olması gerekmeksizin ,gemilere, taşınırlara (menkullere )ilişkin hükümlerin uygulanacağını belirlemiştir. Tersaneci Hapis hakkını kullanmak isterse ve Hapis hakkı İİK’na göre esasen bir taşınır rehni olduğundan ,tersaneci nasıl bir yol izleyecektir?

Zilyedinde bulunan yani henüz Tersanesinde fiilen elinde olan gemiyi, ihkak-ı hak , hakkını kendisinin alması ( kamu , Ceza Hukuku yönünden yasaktır ) ,yani hukuka aykırı hareket ederek, cebren gemiyi teslim etmemesi doğru değildir.

İİK ‘nun ve TTK’nun ,Tersaneciye verdiği hapis hakkını ya icra takibi yaparak ,taşınır rehninin paraya çevrilmesi yolundan talep edecek veya yetkili ve görevli Mahkemeden

,Tersane lehine kanundan doğan ipotek hakkının geminin /varsa / siciline tescilini dava edecek veya İİK’dan atıf suretiyle , Ticaret Kanunumuzun 977.maddesinde düzenlenen

,alacağın aleni hale gelmesini teminen , sicile şerh verilmesi için Mahkemeye müracaat edecektir.

Kanaatimizce tüm ipotek ve şerh taleplerinin, Gemi Sicil Memurluğunca doğrudan ve ayrıca bir Mahkeme kararına ihtiyaç olmaksızın kabulü ve tescili gerekir.

Bu tescile itirazı olanların dava ,itiraz hakları kanunlarla , Saklıdır. Aksi durumda

,Tersanecinin alacağını teminat altına alması ve tahsil etmesi güçleşmektedir.

Nitekim ,uluslararası bazı kolay bayrak devleti uygulamalarında ,Armatörün kabulünü aramaksızın , Tersanecinin inşa ,tamir ve bakım , havuzlama vesair alacakları ,geminin siciline doğrudan tescil edilmekte ve geminin , hususi satışında zayi olmayan ve icraen satışında sırasıyla ödenen ,bu imtiyazlı alacak hakkını ,Tersanecinin , takip ve tahsil imkanı bulunmaktadır. ( Projenin IP , fikri mülkiyet hakları çalışmamızın kapsamı dışındadır.)

VI)   - Sipariş veren ödemeyi durdurdu, ne olacak

VII)     Tersanecinin , kontrat bedelini aşan Alacak hakkı doğdu, ne olacak ve projeye dışarıdan 3. şahıslardan gerekirse bir haciz uygulandı , ne olacak, vbg. Hukuki meseleler ortaya çıkabilir.

Sipariş veren / Armatörün Temerrüdü , Vecibelerini yerine getirememesi hallerinde ve teslimden önce, armatörün temerrüdünün de , neticeleri bazı hukuki meseleler yaratır.

-     Kontrat içeriği, yeniden değişen duruma göre belirlenebilir mi?

Gecikme hallerinde, geminin vasıflarında değişiklik, kontrata uygunsuzluk hallerinde; fazla iş, işçilik ve malzeme gerektiren, armatörün değişiklik taleplerinde, kontrat fiyatı yükseltilebilir

-     Uzun süren gecikmelerde – Armatörün Kontratı iptal hakkı var mıdır? Yani, “ Excessive Delay'de , Armatörün fesih hakkı bulunmaktadır. Bu durum tip sözleşmelerde hüküm altına alınmıştır. Bilhassa 180 günü ve 210 günü aşan süreler bu konuda uluslararası uygulamanın tayin ettiği sürelerdir.

-     Armatörün, temin edeceği malzemelerden ve işlerden kaynaklanan gecikmelerde durum ne olacaktır?

Bu taktirde, kusurlu taraf yani faaliyet sahasındaki kendi görevini yerine getirmeyen taraf olan , Gemiyi satın alan taraf , gecikmenin neticesine katlanacaktır. Genel prensip, Kimse kendi kusurundan istifade edemez. NEMU AUDITOR PROPRIAM TURPITUDINEM ALLEGANS .

ÖNEMLİ BAŞLIKLAR

Geminin veya deniz taşıtının özelliklerinin –dizaynın tafsilatlı bir surette sözleşmede belirtilmesi gerekir.Kendi Namına gemi inşa ettiren ile Tersaneci ,bu başlıklar ve Klas yükümlülükleri üzerinde dikkatle anlaşmalıdır. Tersanecinin sorumluluğu geminin inşa edildiği tarihteki Klas ve tescil edileceği Ülke Bayrak devletinin aradığı şartlara uyumlu bir deniz aracı olarak gemiyi teslim etmektir. Bayrak devleti veya Klaslama koşullarında –nizamlarında inşa sürecinde , bu zaman içerisinde gerçekleşebilecek değişikliklerden Tersaneci, kendisinin sorumlu olmayacağını sözleşmede hüküm altına almalıdır.

“*Gemi Dizaynı ve buna ilişkin yapılan uluslararası Lisans anlaşmaları bu el kitabının kapsamı dışındadır ve başkaca bir hukuk alanının konusunu teşkil etmektedir. “*

-     Örnek bir ihtilafda –Alıcı Armatör Ice class notation yani buz içinde nehir ağzı ve kıyı alanlarında seyretmeye elverişli olarak yapılmasını beklediği böyle iddia ettiği

bir geminin teknik spesifikasyonlarında hiçbir bölümde ,plan ,çelik sac ,ana makine şaft ve pervane bölümlerinde bu özellik belirtilmemiş iken , bu iddiaya dayanarak gemiyi almaktan vazgeçtiğini ileri sürerek, ödenmiş bulunan taksitleri , bankadan geri ödenmesini talep ve tahsil eden bir armatör ile tersaneci arasında hukuki anlaşmazlık çıkmıştır. -

Geminin fiatını etkileyecek olan her türlü değişiklik aynı zamanda geminin teslim tarihini de etkileyebilecek olması sebebiyle modifikasyonlar ilaveler ve değişiklikler mevzuu , kontratta net bir şekilde belirtilmelidir.

Geminin tanımı inşa numarası ,ölçümleri ve hangi temel çizimlere planlara, dizayna uygun inşa edileceği ne kadar sürede olacağı vbg hususlar general arrangement plan ve key plan ve süre çizelgesi schedule ile sözleşmenin ayrılmaz parçası olan eklerde, / annexlerde belirlenir.Ekli dokümanlarda tesbit olunur.

Bu bilgiler tersaneci tarafından verilmesi istenebilecek olan Performance Guarantee/ warranty bakımından son derece önemlidir. Çünkü geminin taahhüt edilen standart performansını,hızını, yakıt kapasitesini ve bunun gibi birçok özelliğini taahhüt eden Tersaneci –inşaa eden sıfatıyle ileride bir takım tazminat iddiaları veya geminin tümden reddolunması ve bunun gibi ihtilaflı durumlarla karşılaşmamak için bu konuda dikkatle kontrat koşullarını yazmalıdır.

KLAS MÜESSELERİNİN ROLÜ TARTIŞILMAZDIR

İnşa faaliyeti süresince ve teslimden önce ,inşaatın o gemiye dair gerekli tüm Klas kurallarına uygun yapıldığını ve devamlı olarak inşaatın seyrini takip ve teftiş eden ve uluslararası bağımsız, tarafsız kuruluşlar olan Klas kurumları teknik olarak , güvenlik yeterlilik, denize , yüke elverişlilik temini için çalışan ve bu sebeple tayin edilen teknik kimselerdir. Burada tersanecinin Klas kuruluşu temsilcisi ile birlikte çalışarak, geminin klas statüsünü elde etmesi her iki tarafın da arzuladığı faydalı neticedir. Ancak Armatörün bu konudaki ısrarlı taleplerini hem Klas seçiminde hem de Klasın tavsiye ve müdahalelerini sınırlamak veya şarta bağlamak tavsiye edilebilir.

Tersaneci ,Klasın teftişlerine ve yapacağı testlere uymak zorunda kalır ancak bu testlerin sonunda verilecek bir kararın ,tarafları bağlayıcı olup olmadığı compliance –yeterlilik uygunluk

–meselesinin ne suretle kesinleştirileceği kontratta açık sarih olarak belirtilmelidir.

Bazı kontratlarda ,KLAS MÜESSESESİNE daha önemli roller verilebilmektedir. Şöyle ki ;

Teknik meselelerde taraflar arasında ortaya çıkan ihtilafların ,Klasın vereceği görüşe göre neticelendirileceği şartı bulunmaktadır. Bu konuda daha da ileri gidilerek Teminat olan, garanti mektuplarında, Klasın kararlarına göre ödemenin yapılacağı koşulu yazılmaktadır. Bu durum, riskli ve Tersanecinin ehemmiyetle üzerinde durması gereken bir konu olduğunu , REFUND GUARANTEE kapsamında belirtebiliriz.

Bazı kontratlarda,TAHKİM –ARBITRATION veya DISPUTE –İHTİLAF ŞARTI kontratın içeriğine ,icrasına veya spesifikasyonlara dair taraflar arasında bir anlaşmazlık ve farklılık ortaya çıktığında ,tarafların ortak bir kararla ,meseleyi ,KLAS MÜESSESESİNİN veya birlikte tayin edecekleri expert –uzmanın vereceği KARARA bırakabilecekleri ve bu kararın bağlayıcı ve nihayetlendirici ,kesin nitelikte olduğu kararlaştırılmaktadır. Bu adeta ,TAHKİM veya MAHKEMEDEN önce müracaat edilmesi gereken bir prosedür –yoldur ve taraflar ,ancak bu yola müracaat ettikten sonra

, yani bu yolu tükettikten sonra şayet ,aralarında bir anlaşmaya varılamazsa,bu takdirde ikinci, kademe hukuki prosedür , dava / Tahkim aşamasına geçebilmektedir.

Tersaneci ,geminin veya deniz aracının, tersanecinin ülkesinde geçerli olan normal , gemi inşa usulune ,uygulamasına göre inşa edileceğini ve kalite standardının temin edildiğini belirtmek durumundadır. Bu aşamada ,Tersaneciden,beklenen highest –best first class gibi standardlar ve bu terimlerin kabulü kanaatimizce risklidir çünkü mükemmel veya birinci sınıf tesbiti ve beklentileri ,önceden tayin etmek güçtür ve yoruma

açık,müdahaleci durumlar yaratabilir. Özellikle ,tailor made ,özel maksatlı gemi ,yat veya sair su aracı yapımında bu tür tanımlara dikkat etmekte fayda vardır.

ALT YÜKLENİCİLER

Tersanecilerimizin taşeron firma ve tedarikler kullanmaları olağandır .Şayet Armatör bazı teçhizat ve malzeme ve işçilik için kendi özel taleplerinin ve kendi malzemesinin kullanılmasını talep ediyorsa,bunun şartları açık ve tafsilatlı surette kontratta yazılmalı ve hatta fiat ve bedellerin yanında ,bu şekilde çalışmanın ,Tersaneye getireceği sorumluluk ,külfet veya maddi kaybın müzakere edilerek, kararlaştırılması gerekmektedir.

KONTRAT-İNŞA BEDELİ VE ÖDEME KOŞULLARI

Uluslararası uygulamada olduğu gibi,Ödemelerin 4 veya 5 veya başkaca taksitlerle yapılacağı ve ilk ödemenin kontratın imzası ve genellikle,refund Guarantee mektubunun belli bir süre içerisinde, Armatörün Bankasına verileceği gibi bir şarta vabeste olarak , 2. Taksidin-keel laying-omurga döşemesi ve 3.taksidin geminin suya indirilmesi ve son taksidin Teslim ile ödeneceği kararlaştırılmaktadır.

Son taksit için,gayrikabili rücuu bir kredi mektubunun,tersaneci lehine ,armatör bankası tarafından açılması veya ödeme koşullarının belirlenerek,PROTOCOL of Delivery and Acceptance imzası ve DEVİR TESLİM ve KABUL BELGESİNİN iki tarafın imzasını müteakiben bankaya elektronik talimat ile ulaştırılmasının ardından ,Banka hesabında şartlı tutulan paranın, Tersanecinin hesabına aktarılması gibi birçok Pratik Bankacılık hesap hareketi ile ödeme gerçekleştirilir.

Bu noktada, çıkabilecek problemler olabilir.Misal geminin teslimden önce bir teknik arıza ile karşılaşılması ve bu teslim süresini uzatması veya teslimin ,Alıcı Armatörün gemiyi REDDİ sebebiyle ,hiç gerçekleşmemesi veya başkaca olaylar meydana gelebilir.Gemi üzerinde tescil edilen takyidatlar ,ipotekler hacizler vs hukuki satış , yani mülkiyetin devri aşamasında, geminin sicilinden silinmelidir. Gemi Alıcısına tüm takyidatlardan arınmış, serbest halde teslim olunacak ve mülkiyet temiz olarak geçecektir.

TESLİM sırasında ,TERSANECİNİN hazır bulunduracağı dokümanlar ,bunlar arasında BILL of SALE veya Builder’s certificate en önemli belgelerdendir.Bill of Sale Noter tasdikli ve Apostille ‘i haiz olmalıdır. Noter tasdiki ve Damga ve harçlardan muafiyet konusu varsa teşvikler bu aşamada kullanılacaktır.

GEMİNİN İNŞA SÜRESİNCE,MÜLKİYETİNİN KİMDE OLACAĞI KONUSU TAYİN EDİLMELİDİR

Ülkemizdeki uygulamada ,geminin bazen , TERSANECİ adına tescil edildiği ve Tersanecinin finansmanının ,TERSANECİNİN bankasından sağlanan kredinin gemi üzerinde ipotek tescil edilerek,teminat altına alındığı bilinmektedir.

Bazı durumlarda ,Geminin sipariş veren Alıcının adına ,Türk Gemi inşa sicilinde tescil edildiği görülmektedir. Yabancı Banka finansörün bu aşamada kendi lehine ipotek tescil ettirmesi mümkündür. Tersanecinin alacağı ,yatırımı ,malzeme ve işçilik karşılığı garanti altına alınmalıdır.

1)       Sözleşme hazırlarken hangi başlıklara dikkat etmemiz gerekir?

2)       Sipariş verenin, milliyeti , yabancı veya Türk alıcı (Armatör) olması yönünden , ne gibi farklılıklar vardır?

3)       Gemi / Deniz Aracının inşa süresince mülkiyetin kimde olacağı belirlenmeli midir?

4)       Tedarikçiler alt yükleniciler konusunda nelere dikkat edilmesi gerekir

5)       Tarafların vereceği teminatlar, garanti mektupları nelerdir?L/C letter of Credit , stand by Letter of Credit ( SBLC)

6)       Teslim   tarihinde,   gecikmeler   konusunda   tersaneci   ve Alıcının  zararları                                                                                                                   nasıl karşılanabilir ?

7)       WARRANTY – Garanti taahhüdlerinin önemi , sınırı nedir?

8)       Tersanecinin , ödeme güçlüğü içine düşmesi, İFLASI, iflas ertelemesi vbg. Çok sayıda problemin inşa sürecine etkileri?

9)        SİGORTALAR Builder's risk Insurances INSTITUTE CLAUSES for Builder's Risks, önemlidir. İnşa süresince muhtemel riskleri kapsar” Builder's risks”

Fiziki zararlar ve 3.şahıslara karşı sorumluluk hükümlerine dikkat edilmelidir.

10)  design / endaze, çizimden kaynaklanan kusurlar ve bunların neticesinde doğan zararlar “Damages due to Faulty Design” vbg. Sayısız mesele, ihtilaf ortaya çıkabilir.

Gemi inşaası alanında uluslararası , çok tecrübeli uzman hukukçular tarafından hazırlanan kontratlar ile tarafların teknik ve idari talepleri ve mutabık kaldıkları konular yazılı olarak hüküm altına alınır.

İNŞANIN/ yapımın FINANSMANI

Ülkemizdeki uygulamada ,geminin çoğunlukla TERSANECİ adına tescil edildiği ve Tersanecinin finansmanının ,TERSANECİNİN bankasından sağlanan kredinin gemi üzerinde ipotek tescil edilerek,teminat altına alındığı bilinmektedir.

Geminin sipariş veren Alıcının adına ,Türk Gemi inşa sicilinde tescil edildiği de görülmektedir. Bu durumda Tersanecinin finansör Bankası ,kendi lehine “construction period mortgage “ inşa süresi ipotek tescilini isteyebilir.

Yani, kendi namına inşa ettirenin finansörü muhtemelen Yabancı Bankanın, bu aşamada kendi lehine ipotek tescil ettirmesi mümkündür.

Diğer taraftan, Tersanecinin alacağı ,yatırımı ,malzeme ve işçilik karşılığı garanti altına alınmalıdır.Şayet ,gemi Tersaneci namına,onun mülkiyetinde olarak inşaa halinde gemiler siciline tescil edilmişşe ve

Sicil kaydında, gemiyi satın alacak olan şirketin finansörü olan banka lehine bir ipotek tescil edilmesine, Tersaneci onay vermişse,bu konuda ortaya bir ihtilaf çıkmaması için , aktin hükümleri dikkatle düzenlenmelidir. İpotekle birlikte yeni inşanın sigortalarının temliki de yapılacaktır.

Ülkemizde tersanelerin,krediyle gemi sattıkları durumlar vardır.Bu tür bir satışta ilk taksidi müteakiben ,gemi bedelinin bakiyesi kadar ,gemi üzerinde TERSANECİ LEHİNE TTK.M.1013 gereğince geminin yapımı ve onarımından doğan alacaklar için ipotek tesis ve tescil edilebilir. Tersanecinin alacak hakkı , şayet gemi bir ihale ile cebri icra ile satılması hali ve sonucunda ,Alacaklılar arasında 4.sıradadır. (TTK M.1393) Tersanecinin , bu hakkını en geç inşaanın tamamlanmasından itibaren 3 ay içinde kaydettirmesi gerekmektedir.

ÖDEME KOŞULLARI

Taraflar ödeme taksitlerini ve miktarları belirleyeceklerdir. Burada önemli olan ,tersanecinin karşısında ,gemi yaptıran şirketin hem ödemeleri zamanında yapması hem de inşa süresinde ,birtakım iddialarla ödemenin ,mahsup ,takas gibi karşı taleplerle karşılaşılmamasıdır. Tersanecinin ,projenin maliyetini karşılaması ,tedarik ve alt yüklenicilere karşı mali sorumlulukları ve kur farklarından etkilenmemesi için

,Ödemelerin kontrat planına uygun olarak yapılması elzemdir. Bazı inşa kontratları,Gemi yaptıranın da bir Banka garantisi vermesini şart koşar.

Kontrat imzalandıktan ve inşaa süreci başladıktan sonra ekonomik koşullar veya maliyet artışı sebebiyle ,inşa bedelinin ,fiatın arttırılması talep edilebilir. Bu konuda örnekler çoktur. Şayet kontratta açık bir hüküm yoksa ,yine de hayatın olağanüstü akışı durumunda

,fiatı müzakere etmek mümkündür. Nasıl ki,Gemiyi yaptıran şirketlerin, piyasaların umulmayan çöküşü veya bir denizcilik krizi ortaya çıkınca,gemiyi satın almaktan vazgeçen armatör olabilir ise, aynı surette ,Tersanecinin de olağanüstü durumlarda

,fiatı yeniden müzakere etme hakkı ,kontrata dercolunmalıdır.

KONTRATIN FESHİ DURUMLARINDA TARAFLARIN STATÜSÜ ve hakları

·       İnşa kontratlarında ,çoğunlukla, ALICININ feshi halinde ,hiçbir taminat ,zarar ve ziyan talep etme hakkı olmadığı şartı yazılmaktadır.Örneğin inşa sırasında yapılan tetkiklerde,geminin ,kontratta taahhüt edilen vasıflara uymadığı, kapasitesinin

,sözleşmede belirlenen ölçülerde olmadığı veya gemiye kusurlu bir makine monte edildiği ,ve bunun değiştirilmesinin aylar alacağı veya değiştirilse dahi geminin denize elverişlilik durumu konusunda şüphe oluştuğu veya bunun gibi çok sayıda örnekte , ALICI gemiyi almaktan vazgeçerek, kontratı feshedeblir. Bu kusur ve illiyet bağı yani borçlar hukukunun evrensel temel prensipleri devreye girecektir. CAUSATION. / CAUSA PROXIMA

TAZMİN EDİLEBİLİR ZARARLAR ve GEREKTİĞİNDE FESİH HAKKI

Bazı kontratlarda, fesih halinde ayrıca zarar ödenmemesi kararlaştırılmış olabilir. Feshin sebepleri ,geminin inşasından kaynaklanan meseleler veya gecikmeler olsa dahi , muhtemelen tüm durum , hem kontratta ,belirlenen koşullar ile feshi müteakiben , gecikme veya ortaya çıkan sair menfi ve müsbet zararların ne miktarda ödeneceği kararlaştırılır. Tersaneci tarafından ödenecek olan azami zarar miktarı bir üst sınır olarak tayin edilmesi mümkündür.

“Capping” üst sınır inşaa bedelinin bir oranı olarak belirlenebilir.

İNŞAA SIRASINDA PLANLARIN ONAYLANMASI VE TEFTİŞLER

Gemi alıcısının, inşa süresince, sorumlulukları ,bulunduracağı temsilciler, gerek gördüğünde yapacağı ihtar ve ikazlar ve ilerleyen aşamalarda Klas’ın uyarıları ve bazen tarafların bu durumda nasıl bir surette anlaşarak, inşaaata devam edecekleri ,sözleşmede hüküm altına alınır.

TESLİMDEN ÖNCE DENEME –Muayene ve KABUL İŞLEMLERİ

İnşası yapılan Deniz taşıtının teslimden önce son testlerin yapılması ,yüzdürme bazen taşıtın cinsine göre ,suya batırma işlemleri ,sözleşmede belirlenir. Geminin Alıcı –armatör tarafından kabulü , bu son testlere vabestedir. Şayet bu testlerde ,farkedilebilen bir problem ortaya çıkarsa, bu taktirde, Alıcı prosedure uygun olarak süresinde , ihtar uyarısını vermeli ve tersaneci ,ya olumsuzluğu giderecek bakım tamir ve değişimleri yapmalı veya kendisi Alıcı ile aynı kanaaatte değilse yani geminin kontrata her bakımdan uygun surette inşa edildiğini ve bunu ispatlayacağını görüyorsa bu taktirde, mesele bir hukuki ihtilafa dönüşmeden tarafların Klas temsilcileri ile birlikte durumu mülahaza etmeleri tatbikatdandır.

Alıcının, kurallara ve hukuka aykırı olarak , gemiyi reddetmesi bazen bu hakkın tartışıldığı hukuki durumlar yaratmaktadır. Ekonomik koşullar sebebiyle, gemiyi almaktan kaçınmak isteyen bir Armatör, haksız fesih yoluna giderse, bu iddiasını tersaneciye karşı ispat etmek zorundadır. Zira tersaneci , geminin tesellümünün reddolunması sebebiyle , uğramış bulunduğu tüm zararları talep edecektir. Bu fesih talebi  ,iyi niyetli ve hukuka , sözleşmeye uygun olmadıkça , ALICI tazminat ödemekten kaçamaz. Tatbikatta , geçtiğimiz Denizcilik piyasalarının yaşadığı kriz dönemlerinde , sipariş verdiği gemiyi , almaktan vazgeçen armatörlerin, tersaneci ile iyi niyetle temasta bulunmaksızın , doğrudan Banka Teminat mektuplarını (refund guarantee) paraya çevirme yolunda , yabancı hukuk sistemlerinden , bazı Mahkeme kararları elde ettikleri ve bu kararlara,Bankaların uymak zorunda kaldıkları ve Tersanecinin tahsil ettiği avans paraların geri ödendiği ,olaylar yaşanmıştır. Burada , Gemi inşaasının, bankacılıktan ayrılmaz bir bütün içerisinde çalışması gerektiğini ve Denizcilik

Bankacılığında ihtisaslaşmanın önemini vurgulamakta fayda vardır.

BAZI TERİMLER HUKUKİ ve TEKNİK.ANLAMLARI İngilizce Türkce

SHIPBUILDING or CONSTRUCTION CONTRACT :gemi inşaa kontratı

ACCEPTANCE OF THE VESSEL : GEMİNİN KABULÜ

Inşa sürecinin bitimi ile Alıcı tarafından geminin eksiksiz kabulü

ADDENDUM: Ek anlaşma , Zeyilname, İnşaa süresince taraflar arasında ortaya çıkan durumlar, şartların değişmesi halinde yapılan , esas kontrata ek, ilave sözleşme

ACCEPTANCE PROTOCOL: Geminin tesliminde son kabul imzası,

ACCEPTANCE BEYOND THE CONTROL OF THE BUILDER: bazı durumlarda geminin koşulsuz , eksiksiz teslimi yapılamadığında , Tersanecinin istemleri öngörülerek, kabul için bir anlaşma yapılabilir

ACTS OF GOD:Tanrının/ Allah'ın verdiği Hadiseler..bunlar force majeure.mücbir sebepler arasında da sayılır:Deprem, Yanardağ, Volkan patlamaları, Heyelan, sel afeti.Tsunami vbg

ADJUSTMENT OF THE CONTRACT PRICE: Geminin kontrat fiatının , inşaa aşamasında ortaya çıkan fevkalede durumlar sebebiyle taraflar arasında yeniden müzakere edilerek tesbit edilmesi, anlaşmaya varılmasıdır

APPLICABLE LAW: İnşa sözleşmesinde ,ihtilaf halinde , tarafların kararlaştırdıkları ülke Hukuk sistemi

ARBITRATION Tahkim, Gemi inşa sözleşmesinde tayin edilen , bir ihtilaf halinde Mahkeme yerine, uyuşmazlığın halli için HAKEM/ Tahkim heyetine müracaat etme durumu

BILL of SALE Satış senedi , Tersanecinin gemiyi satışı sırasında , teslim sürecinde düzenlediği belge.2 taraflıdır yani Alıcı ve Tersaneci arasında veya Tek taraflı olarak Tersaneci tarafından düzenlenebilir.Matbu örnekleri vardır.Tersanecinin gemiyi eksiksiz tam ve üzerinde takyidat olmaksızın belli bir miktar bedel ile sattığı beyanını içerir, Belgedir

BUILDER'S LIEN Tersanecinin , inşa edenin gemi üzerinde kanundan doğan el koyma , rehin veya ipotek benzeri hakkını belirler. Bizim hukukumuzda tersanecinin gemi üzerinde tamir , bakım ve inşaadan doğan kanuni Hapis hakkı vardır.

.BKZ Türk Ticaret kanunu M.1013

BUILDER' S DEFAULT Tersanecinin kusuru sebebiyle sözleşmenin ihlali, tersanecinin temerrüdü vbg.

BUYER'S / IMPORT CREDITS Satınalanın , müşteri Armatörün, sipariş verenin Gemi bedelini ödemesi , hemen her zaman teslime kadar taksitler ile yapılır. Müşteri ( satınalan) kredi kullanır.Geminin satınalınmasını bir Finans kurumuna finanse ettirebilir. İthalatçının kredisi, finansörün alacakları..

BUYER’S DEFAULT Gemiyi sipariş eden müşterinin sözleşmeyi ihlal ettiği kusurlu halleridir.örneğin bir taksidi ödememesi sözleşmeyi esaslı olarak temel bir sebeple ihlal etmesi vbg. bazı hukuki durumlarda , Tersanecinin , kurumsal ve şahsi garantileri de dahil olmak üzere, uğradığı zararları temin için müşteriyi dava etme hakkı vardır ve/ veya yapım sözleşmesini sonlandırabilir. Feshedebilir.

BUYER'S REPRESENTATIVES : Alıcı Armatörün geminin yapımı süresince belli şartlarda , tersanede veya inşa alanında ve alt yüklenicilerin sahasında bulunduracağı temsilcilerdir

BUYER'S SUPPLIES : Gemi satınalanın , inşa kontratı kapsamında gemiye , kendisinin temin edeceği, malzeme teçhizat ve ürünlerdir

Gerektiğinde ,fesih halinde bunların iadesini talep edebilir.

CHARACTERISTICS OF THE VESSEL İnşaa olunan geminin özelliklerini teknik ve ticari tanımlayan belirleyen ölçüler,boyutlandırmalar sınıflandırmalar , uluslararası vasıflardır

CLASSIFICATION CERTIFICATE Uluslararası Klas kuruluşlarının geminin yeterliliğine , denize , suya , yüke elverişliliğine dair düzenlediği belge. Geminin , Armatöre tesliminde , Tersaneci tarafından tanzimi temini şart, zorunlu dokümanlar arasındadir

COMMERCIAL INVOICE Tersanecinin geminin Alıcısına teslimi sırasında , düzenlediği , gemi satış Bedelinin ( tamamını) artı eksiler ile hesaplanan yekün bedeli yansıtan Ticari Faturadır

CONDUCT OF SEA TRIALS Geminin nihai teslimine yakın bir zamanda veya deniz Aracının özelliğine göre gerekli zamanlarda denizde , suda, havuzda yapılan kabul testleridir.

CONTRACTUAL DELIVERY DATE Geminin kontrat şartlarına göre sabit uygun teslim tarihidir

CONTRACT PRICE Sözleşme inşa bedeli , bu fiat duruma göre bazen sözleşme imza tarihinden sonra kararlaştırılan miktar Alıcının değisiklik talepleri üzerine oluşan miktardır

CONSENT NOT TO BE UNREASONABLY WITHHELD Tarafların bazı durumlarda bir diğerinin onayına , kabulüne gerek duyulan hallerde örneğin sözleşmenin temliki vbg. Bu onayın dayanaksız bir suretde verilmemesi, tutulması anlamındadır.

CONVERSION CONTRACTS Bir Armatörün varolan gemisinin , Deniz Aracının niteliğinin tonajının uzunluğunun değiştirilmesi için dönüştürme maksadı ile yapılan sözleşmedir

DECLARATION OF WARRANTY Geminin tesliminden itibaren Tersanecinin yapım sözleşmesini takiben belli bir süre ve şartlı olarak verdiği yapım onarım , temin için Garanti beyanıdır

DELAY IN DELIVERY Geminin tesliminde sürenin uzaması , tayin olunan tarihten ileri sarkması gecikmeler ile teslim tarihinin değiştirilmesi halidir. force majeure / mücbir sebepler ve Geminin başkaca nedenlerde, müşterinin faaliyet sahasından, tersaneden ve/ veya alt yüklenicilerden kaynaklanan sebeplerle teslim tarihinin gecikmesidir

DELIVERY DATE Geminin sabit kontrat ile belirlenmiş olan teslim tarihi

DISPUTES Taraflar arasındaki ihtilaf halleri. Bu konuda tarafların başvuracağı makamlar , Mahkemeler veya Tahkim / Arbitration prosedürünü ve ihtilafa uygulanacak olan Hukuk sistemini, belirleyen koşuldur.

EFFECTIVE DATE OF THE CONTRACT Kontratın yürürlüğe girdiği.işleme konuluş tarihi. Tarafların görev ve yükümlülükleri bu tarihte başlar.Kontratın sadece imzalanması yetmez.

Başkaca şartlar .örneğin ilk taksidin ödenmesi ve Refund Guarantee'nin temini şartı olabilir.

FORCE MAJEURE Mücbir sebepleri kapsayan hallerdir.Bu haller uluslararası hukukta kabul edilen ve Tersanecinin inşa faaliyetini aksatan durduran fevkalede hallerdir.

Beklenilmeyen tabiat olayları örneğin deprem, sel vbg ve savaş .savaş benzeri durumlar.grev lokavt ve pandemi gibi birçok umulmayan ve tersanecinin kendi kontrolü dışındaki hadiseler, insaa süresini askıya alır

GUARANTEES Taraflar arasında verilen teminat .taahhütname gibi belgelerdir.en önemlisi Refund Guarantee / Banka teminat mektubu niteliğinde ve yapım sözleşmesinin hayat damarıdır. Armatör alıcı da Payment guarantee verebilir. Tersanecinin / Warranty / geminin bakım onarım için Banka garantisi vermesi de görülmektedir.

HULL NUMBER İnşaa olunan gemiye Tersanenin verdiği gövde numarasıdır. Bu aşamada inşa olunan aracı diğerlerinden ayıran numaradır.

INSTALLMENT PAYMENTS Gemiye , Alıcı tarafından inşa süresince ödenecek taksitlerdir.Genellikle ilk taksit kontrat imzasında. Ikinci taksit sac kesiminde steel cutting. Üçüncü taksit keel laying gövde kurulduğunda ve diğer aşamalarda ve son taksit teslimde ödenebilir

INTELLECTUAL PROPERY RIGHTS Fikri mülkiyet hakları tersanecinin / designer tasarımcının ve gemiyi oluşturan makineler teçhizat ve cihazların sınai mülkiyet

.patent haklarıdır

LIMITATION OF LIABILITY Tersanecinin inşa kontratından doğan sorumluluğunu , müşterisi alıcıya karşı sınırladığı durumdur .örneğin gecikme zararlarında ödenecek tazminatın miktarının kontrat fiatının %... olması gibi.

LIQUIDATED DAMAGES Hukuken ispat ve tayin ve tesbit edilebilen zararlar yekunudür.

MODIFICATIONS Geminin inşası süresince talep olunan ve tarafların kabulü ile gerçekleşen değişiklik ve yeniliklerdir.

NOTICES Tarafların birçok durumda bir diğerine ihtar/ ihbarda bulunması gereken hallerin duyurusudur.örneğin Force Majeure . mücbir sebep ortaya çıktığında bunun, gemiyi satın alan tarafa gecikmeksizin ihbar edilmesi notice verilmesi gerekir. Notice of Force Majeure . Notice of Defects / alıcının kusurlar ihbarı vbg.

PERMISSABLE DELAY Birçok türde Gemi inşa kontratında yer alan bu koşul , son derece ehemmiyetlidir. Bazı hallerde , örneğin Force Majeure durumunda geminin inşa süresi uzayacaktır. Sözleşmenin, izin verdiği , kabul gören bu zaman kayıpları , yapım teslim tarihine ilave olarak, cezasız eklenecektir.Kabul gören bu gecikme halleri sebebiyle , tersanecinin hiçbir suretde gecikmeden doğan bir sorumluluğu bulunmaz.

PROMISSORY NOTES Senet , kıymetli evrak ( document of title ) sayılan bonolar, ödeme vasıtası olarak kullanılan mücerret ( sebebi gösterilmeksizin) Borç ikrarıdır “.

Borçluyum beyanıdır “

PURCHASE PRICE Satınalma bedeli / fiatı.inşa ettirme fiatı ile farklı olabilir.Yapım sürecinde ekonomik koşullar değişebilir. Satınalan değişebilir.

PROTOCOL of DELIVERY and ACCEPTANCE Geminin inşasının tamamlanması ve Satınalana teslimi sırasında imzalanan geminin tam ve eksiksiz , hasarsız her türlü takyidatdan ari, teslim ve kabul edildiğini , teslim tarih gün ve saatini tesbit eden her iki tarafın imzaladığı ve müştereken sözleşmeye uygun olarak teslim ve kabul edildiğinin hukuki belgesidir.Teslim sırasında eksik kusurlu hususlar var ise. PDA ekinde düzenlenen bir belgede tutanak altına alınabilir

Belgenin en önemli özelliği , teslim saati itibariyle , Geminin Risklerinin Satınalana geçtiğini belirler.Mülkiyet ise esas olarak, tescil yerinin Registration transferi ve Bill of Sale ile geçer.

PROTOCOL of Delivery and Acceptance ( PDA) ile son taksidin ödemesi de yapılır.

İmzalı PDA bankaya gönderilir ve Banka onayı ile, satış bedeli, tersanecinin hesabına transfer yapılır.

Geri ödeme teminatı Refund Guarantee( Banka garanti mektubu) Bu konuda bkz. Özel bölüm kitabımız ekinde

REGISTRATION OF THE VESSEL Geminin tescili .Her geminin uluslararası kurallar gereği tescil edildiği bir Liman şehri veya Bayrak devleti bulunur. Geminin tapusu diyebileceğimiz, malikin ismini, geminin teknik özelliklerini kaydeden idari merciidir.Bir gemi geçici olarak bir Bayrak devletine tescil olunabileceği gibi birden fazla tescil yeri de olabilir.inşaa halinde gemilere dair özel bir sicil, hemen her ülkede vardır. Ülkemizde , İzmir ve Istanbul Liman Başkanlıklarında, inşa halindeki gemilere dair hususi bir sicil vardır.

REPUDIATION OF THE CONTRACT İhlal sebebiyle, bir tarafın sözleşmeyi fesih yoluna gitmesi.Tersanecinin inşaa kontratındaki ciddi ihlalleri sebebiyle , kontratın alıcı tarafından sonlandırılması.

RECISSION BY BUYER Kontratın iptali.Taraflar bunu birlikte kararlaştırabilirler.Hukuken kontrat ortadan kalkar

REJECTION OF VESSEL Satınalanın , geminin kontrata uygun olmadığı yönündeki itiraz ve iddialarına dayanak olarak , gemiyi reddetmesi .kusur ve eksikliklerin giderilmesi yönünde tarafların temsilcilerinin bir anlaşmaya varması veya geminin tümüyle reddi gibi ağır hukuki neticelere varılabilir

SATISFACTORY QUALITY Geminin teslim edilmek için tatmin edici kabul edilebilir hal ve vasıfda , hatasız kusursuz tam ve eksiksiz kalite ve standartda ticari olarak kontrat kalitesine uygun inşaa edilmesi gerekir halidir

SEA TRIALS Yapım prosedürünün belli aşamasında Denizde, suda yapılan testler SUBCONTRACTING İnşa sözleşmesine dayanarak , tersanecinin alt yükleniciler ile sair

anlaşmalar yaparak inşaanın bazı kısımlarını , 3.şahıs diğer şirketler ile yapması , işi

devretmesini temin eden sözleşmelerdir.

SUBCONTRACTOR'S WARRANTY OF QUALITY Tersaneci alt yüklenicinin kalite garantisini üstlenir. Gemiyi satınalana karşı , alt yükleniciden kaynaklanan garanti yükümlülüğü tersanecinin uhdesindedir

TECHNICAL DEFICIENCIES teknik sebeplerden kaynaklanan geminin hata ve kusurlu durumları, eksiklikleri

TECHNICAL DISPUTES Teknik makine techizat yapım hatası, kusur ve eksiklikler sebebiyle ortaya çıkan ihtilaflar taraflar arasındaki anlaşmazlıklar .Bu nitelikdeki anlaşmazlıkların çözümü için çoğu zaman inşa sözleşmesinde, teknik ihtilafların Klas müessesine başvurularak çözümleneceğine dair tafsilatlı hükümler / koşullar düzenlenir.

TITLE TO VESSEL Geminin mülkiyetidir. Transfer of title. Satış ile mülkiyet alıcıya geçer. ( nakil olur)

TOTAL LOSS Geminin tam zıyaı. Sigortacılıkda geminin tümüyle tamir göremez suretde kaybolması, batması, hasara uğraması tam kayıp zayi sayılmasıdır

TRIALS İnşaa sözleşmesi sürecinde ve teslime kadar , gemide denizde karada havuzda kızakda yapılan testler denemelerdir

WAR Savaş hali Force majeure sebepleri arasında yer alan ve tersanenin insaa faaliyetini aksatan durduran , araç malzeme makine teminine engel olan savaş hali süresidir

WARRANTY OF QUALITY Tersanecinin gemiyi inşaa kontratına ve piyasadaki genel kaliteye uygun inşaa ettiğinin ve belli sürede her türlü genel kullanım ( normal eskime yıpranma vesair bazı hasarlar hariç) garanti ederek eksik ve hasarları tamir veya teçhizatı temin ederek ,düzeltmeyi sağlayacağını taahhüt eden beyandır

Tersanecinin garanti mesuliyetinin başlangıcı süresi sınırları muhtevası son derece kapsamlı bir konudur, inşaa sözleşmesi ile tayin ve şart olunur.

WARRANTY OF FREEDOM FROM ENCUMBRANCES Geminin her türlü taktidatdan, sınırlamadan ari üzerinde borç ipotek haciz vesair bir kayıt olmaksızın teslim edileceğinin taahhüdüdür.

YARD HULL NO Tersanecinin gemiye , yapımı süresince kendi tersanesinde ayırdığı yer ve gövde numarası ile geminin vasıflarını, inşa sırasında diğer projelerden ayırır ve geminin hukuki hayatı süresince devam eden tescil kaydına ve sigorta dahil sözleşmelere kayıt edilen numaradır.

REFUND GUARANTEES / Banka teminat mektupları

Gemi inşaa sanayiinde ve diğer sektörlerde kullanılan bir Banka Mektubu çeşididir.

GEMİ İNŞAA sanayiinde, adeta, HAYAT DAMARIDIR.

Tersaneci ile Gemi/ deniz aracı inşa ettiren ( satın almak üzere)

Taraflar arasındaki kontratın, Hukuka ve Kontrat şartlarına uygun bir suretde iptal veya fesh

olunması halinde, bu taktirde, Tersaneye yapılan ödemenin, geri alınmasını, taahhüt eden bir Banka garanti mektubudur.Bu teminatı, Tersanecinin Bankası verir.

Tersanecinin, bir sebeple , varsa, hukuken Kusuru ile Gemiyi tamamlayamıyacağı durumu ortaya çıkarsa , Gemiyi,satın alacak olan taraf, ödediği taksitlerin /paraların , kendisine geri verilmesini, önce Tersaneden ,sonra Bankadan talep eder.

Refund Guarantee 'yi yani Teminatı veren Banka tarafından paranın ödenebilir olmasının fiili ve hukuki şartları vardır. Yabancı , yurt dışındaki bir gemi Alıcısına ,TERSANECİNİN TAHSİL ETMİŞ OLDUĞU ,ÖDENMİŞ OLAN TAKSİTLERİ , İADE ETMESİ gerektiğinde gündeme gelir.

Tersanecinin, bu geri ödemeyi yapmaması durumunda, BANKA GERİ ÖDEME TAAHHÜDÜ ile

bu BANKA MEKTUBU ile, gemiyi Satın alana ve/ veya onun finansör Bankasına güvence vermektedir.

BURADA, BANKANIN MÜŞTERİSİ TERSANECIDIR.Yani

LEHİNE , BİR ÖDEME GARANTİSİ VERİLEN , TERSANE şirketidir.

BANKA MEKTUBUNUN ,MUHATABI ,GEMİYİ İNŞAA ETTİREN, yani GEMİNİN ALICISIDIR.

BU BANKA MEKTUPLARI, " ON DEMAND "

TALEP EDİLDİĞİNDE, ÖDEMELİ, mektuplardır.

Bankacılıkda, DGAR.olarak vasıflandırılır. ICC

( uluslararası ticaret odası) kuralları kapsamında URDG uniform rules for demand guarantees gereğince düzenlenir./ URGD 758.

Banka Mektubunun, dayanağı, Gemi İnşaa Sözleşmesidir. ( Shipbuilding Contract).

Ancak, Banka Mektubu ,gemi inşaa sözleşmesine, atıfta bulunmakla birlikte, temelinde inşaa kontrat olmakla beraber, gemi inşaa sözleşmesinden bağımsız,Bankalar arasındaki bir taahhütnamedir.

Tersanecinin Bankası, şunu beyan etmektedir:

" ŞAYET TERSANECİ 'nin HAKSIZLIĞI SABİT OLURSA ( dava vbg neticesinde) ve gemi sahibi tarafından ödenen paralar,/ taksitler, armatöre. GERİ ÖDENMEZ İSE,

BU PARAYI GEMİ ALICISINA , BANKA OLARAK, BİZ ÖDEYECEĞİZ," beyanıdır. Kendi müşterisi olan Tersaneciye , Bankanın verdiği adeta bir kefaletdir.

TERSANECİNİN, GEMİ SAHİBİNE KARŞI , ULUSLARARASI YÜKÜMLÜLÜĞÜ OLAN BU TEMİNAT MEKTUPLARINI, KENDİ BANKASININ , BİR GARANTİ / TEMİNAT MEKTUBU ŞEKLİNDE DÜZENLEMESİ

ve YURT DIŞINDAN. YABANCI BİR BANKANIN. COUNTER GUARANTEE 'sini alması talep edilir.

GEMI İNŞAA SÖZLEŞMELERİ, YABANCILIK UNSURU İÇEREN, ÇOK MİLLETLİ SÖZLEŞMELERDİR. DEVREYE, GEMİ SAHİBİ/ SİPARİŞ VEREN yani GEMİYİ SATIN ALANIN , FİNANSÖR BANKASI DA

( bazen) GİRMEKTEDİR.

BİR TARAFTA, TERSANECİNİN, GEMİ İNŞAASINI FINANSE EDEN BANKASI , DİĞER TARAFTA,GEMİYİ SATIN ALACAK YABANCI Kişinin/ Kurumun FİNANSÖR BANKASI BULUNMAKTADIR.

BANKALAR ARASI bu HUKUKİ İLİŞKİNİN TEMELİ,DAYANAĞI GEMİ İNŞAA SÖZLEŞMESİDİR.

Bu sözlesmeden elde edilen gelirler, finansör bankada toplanır( çoğunlukla)

ON DEMAND, YANİ GÖRÜLDÜĞÜNDE/ TALEP OLUNDUĞUNDA ÖDEMELİ MEKTUPLAR OLMAKTAN

ÇIKARILMAYI, ve hukuksuz yanlış bir işlem yapılmamasını temin etmek için, BU MEKTUPLARIN, MUHTEVASININ, DİKKATLİ VE BAZI ŞARTLARA BAĞLI OLARAK DÜZENLENMESİ GEREKİR.

REFUND GUARANTEE'nin temel koşulları

A)  İnşaa sözleşmesi gereğince ödenebilir durumun oluşması ,koşulu( refundable )

B)  Mektubun geçerlik süresi, ( validity, duration)

C)  Ödemenin, hangi hallerde,hangi şart ve prosedür ile yapılacağı, ( conditions for payment after Demand)

D ) Tarafların, ihtilafı halinde, Mahkeme veya Tahkim

( Arbitration) kararının, kesinleşmesinin ( final and definite( Res judicata) kararının beklenmesi , bu sürede ,ödemenin durdurulması ,koşuludur.

AKSİ TAKTİRDE, GEMİ inşaa ettiren, ,kendi İNİSİYATİFİ İLE,

Bankasına müracaat ederek, ödenmiş taksitlerin REFUND/ GERİ TAHSİLİNİ, TALEP EDEBİLİR.

BURADA, sebepler muhtelif olabilir. Örneğin. inşaa süresi uzamıştır veya Geminin kontrata uygun vasıflarda inşaa edilmediği tesbit olunmustur ve Armatör Fesih hakkını , tek taraflı kullanma yoluna gider ve ödediği paraları geri isteyebilir.

TERSANECİNİN ,kendi itiraz ve savunma hakları elinden alınmış olmamalıdır.

Parayı ödeyecek olan Bankanın verdiği Garanti beyanını , bu teminatı tekrar garanti ve taahhüt eden

, Banka ,kontr garantör( counter guarantor)

Counter guarantor Banka, garanti mektunu veren yerel ( Türkiye'li) Bankanın teminat koşullarını aynen teyid etmektedir.

Harici garantiler, bankaların müşterilerine verecekleri teminat mektubu karşılığında bir başka bankadan istedikleri taahhüt garantisidir.

Bu tümüyle, Bankalar arası, riskler analizi gerektiren bir Bankacılık işlemidir.DENİZCİLİK ve Tersanecilik tatbikatını izleyen ve bu alanda ihtisaslaşan , çeşitli Bankalar ve finans kurumları bulunmaktadır.