Bir Gemi Bir Şirket Modeli

Bir Gemi Bir Şirket Modeli halâ geçerli mi?

Denizcilikte, Yunanlılar'ın 40 yıl önce getirdiği, her gemiye ayrı bir şirket kurmak suretiyle, hem gemi yönünden bağımsız bir işletme yürütmek ve idari ve ticari alacaklılara karşı, işletmenin bünyesinde sahip olduğu diğer gemileri, alacaklılardan, hukuken korumak amaçlı uygulanan bir yöntemdir.Diğer yandan, son 10 yılda aksine hukuki gelişmeler ortaya çıkmış ve Armatörlerin bağımsız gemicilik şirketi savunmasına karşılık ve alacaklılara çare olarak, bazı kara Avrupası ülkelerin hukuk uygulamalarında “lifting the corporate veil” yani “perdeyi kaldırma” teorisinin tatbiki cihetine gidilmiştir.Bu şu demektir. Alacaklının menfaatine olarak, perde kaldırıldığında, her geminin arkasında aynı şahıslar var ise, ortaklık yapısında aynı kimseler bulunuyor ise, bu taktirde Sister gemiyi hacizden kurtarmak mümkün değildir. Bu uygulama İspanya, Fransa, Hollanda, Güney Afrika tarafından kabul görmüş ve dolayısıyla her gemiye ayrı şirket kurup, işletmenin hukuki yönden, alacaklılara karşı bir faydası olmadığı anlaşılmıştır. Son yıllarda yaşanan, ekonomik zorluklar, Denizcilik İşletmelerinin karşılaştığı finansal güçlükler sebebiyle aynı tartışma yeniden gündeme gelmiştir. Bazı alacakların, hukuken rüçhanlı olan gemi alacaklısı hakkı teşkil etmesi sebebiyle, esasen sadece alacağı doğuran, yani borcun müsebbibi gemiyi takip ettiği genel kuraldır. Bu türdeki özellikli ve öncelikli alacak için, yalnızca bu gemi aleyhine icra işlemleri yapılabileceği malumdur.Alacağın, kiracı tarafından yapılan bir işlem sonucunda doğmuş olması( örneğin, time charterer’ın yaptığı bir satın alma, acentalık, yakıt vs.) halinde ise hukuki durum daha da karmaşık bir hal almaktadır. Uygulanacak hukuk ve yetkili mahkeme tartışmaları gündeme gelmektedir.Diğer taraftan, gemi alacaklısı hakkı (rüçhanlı özel haklar), hemen her hukuk sisteminde 1 yılda mürur-u zamana (zaman aşımına uğramakta) bu süre içerisinde ileri sürülmediğinde bir de örneğin gemi başkasına satıldığında, alacağı tahsil etme imkânı tehlikeye düşmektedir.Yeni TTK...

Av.Alev Elif Beller