FİNANS KURULUŞLARININ GEMİDEKI EN ÖNEMLİ TEMINATI İPOTEKLER

Yakın bir zamanda Denizcilik piyasalarının ve koşulların düzeleceğini beklemek dileğimizdir. Ancak yeni sarsıntılar veya beklenmedik haller olmaya devam edecektir.Çünkü dünyanın her yeri olanaklardan eşit faydalanmamaktadır. Bazı ülkeler önemli nüfus ve insan kaynakları ile dünya ekonomisini etkilemeye devam edeceklerdir.

Denizcilik sektöründe, yeni inşa veya ikinci el gemilerin satın alınma veya inşasına kredi temin eden finans kuruluşlarının en önemli teminatının gemiler üzerindeki ipoteklerdir.İpotek sözleşmeleri, diğer teminat belgeleriyle birlikte esas ve müessir olan kontrat niteliğindedir ve bir akti rehindir..

Türk veya yabancı bankaların ve finans kuruluşlarının, kredi borcunu geri ödemekte zorlanan, temerrüte düşen gemi sahiplerine karşı yaptırımları ve hakları kredi sözleşmelerinde ve özellikle gemi ipotek sözleşmelerinde, hüküm altına alınmış durumdadır.

İpotek sözleşmeleri hangi hukuka tabi olursa olsun, ortak bazı yaptırımları kapsamaktadır. Kredi kullanan şirketler ancak zor zamanlarda bu hükümlerin anlamını muhakeme etmek durumunda kalmaktadır.

“Örneğin; kredi mukavelesine göre, herhangi bir temerrüt durumu hasıl olduğunda, donatan, gemiyi veya gemileri kreditörün(Bankanın) tayin edeceği herhangi bir liman veya destinasyona -varış noktasına yönlendirmeyi- götürmeyi veya götürmeyi temin etmeyi kabul etmiştir.”

Kredi verenlerin, gemi üzerinde ipoteğin paraya çevrilmesini istemeden önce başvurabilecekleri hukuki yollar bulunmaktadır. ilk olarak tarafımızdan başvurulan ve 1994 yılında, Türkiye’de bir ilk karar olarak nitelendirilen eski TTK’nın M.909’un uygulanması talebiyle elde edilen, ipotek alacaklısının yararına ve kesinleşen bir karar ile gemi Banka tarafından muhafaza altına alınmıştır. (Yeni TTK ‘da 1030. madde )

İpotek alacaklısının, başkaca yetkileri arasında, geminin ticari ve teknik işletmesinin, bankanın tayin edeceği şahıslara devredilmesini öngören hükümler, kimi ipotek mukavelelerinde yer almaktadır.

Bazı ipotek sözleşmelerinde ise daha ileri ve katı koşullar bulunabilmektedir. İpotek sözleşmesi gemi üzerinde taraflarca tesis ve kabul edilmiş bir rehin sözleşmesi olması sebebiyle tarafların karşılıklı olarak tayin ve tespit ve kabul edilmiş bulunan, bu hükümlere uymak mecburiyeti tartışmasızdır. İpoteğin paraya çevrilmesi prosedüründe karşılaşılan ve uygulanacak hukuka dair yıllardır süregelen, bir argüman yeni TT kanununda netlik kazanmıştır.

İpoteğin paraya çevrilmesi için icra işlemleri prosedürü derin bir konudur ve cebri icra evrensel ve geminin bağlama limanı, bayrak hukuku, bulunduğu yer hukuku vbg uluslararası kurallara tabidir.

Avukat SEMA YERLİKAYA LL.M

İMEAK DTO DENİZ TİCARETİ HUKUKU Danışmanı/Hakem

DENİZ HUKUKU DERNEĞİ KURUCU ÜYESİ