PATENT, LİSANS SÖZLEŞMESİ,TERSANELERİN HAKLARININ TESCİLİ

PATENT, LİSANS SÖZLEŞMESİ,TERSANELERİN HAKLARININ TESCİLİ

Malum olduğu üzere, tersanelerimizde değişik cins ve özellikte gemiler yatlar, deniz araçları inşa edilmektedir. Bunlar arasında römorkörlerden, asfalt bitumen tankerlerine, kuru yükten,eco niche tankerlere ve yüzer havuzlara kadar özellikli üretimler yapılmaktadır. (conversion projeleri de buna dâhil edilebilir)Bu araçların dizayn projelerini, Mali Hak veya Lisans Sözleşmesi adı altında dış arıdan satın alıyoruz veya kendimiz yaratıyoruz.Hukukuen, bunlar ilim ve edebiyat eseri gibi kabul edildiğinde, Türkiye’de bu konuda görülen davalarda gözlemledik ki;gemi projesi bir kitap veya ilim eseri ile aynı sınıfa konamaz.Bunlar, çeşitli müspet bilim dalını kapsayan, inşaat, makine, elektrik mühendisliği vbg birden fazla sayıda disiplin ile birlikte üretilen projelerdir. Bazen satın aldığımız bu projeler üzerinde önemli modifikasyonlar yaparak bunları kendi özel dizaynlarımız haline getiriyoruz. Ancak bu projelerimizi tescil ettireceğimiz ve bu dizayn veya lisans üzerindeki hakkımızı kendi ülkemizin resmi makamları nezdinde onaylatacağımız bir merci yok.Türk Patent Enstitüsü, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bağlanmıştır. Yasal düzenlemeler Gemi projelerini kapsamamaktadır ve yorum suretiyle 554 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameden hareketle, tasarımın korunması için TESCİL şartı aranmaktadır.Tersanecilik geliştikçe, Lisans ve dizayn hakları, yani FİKRİ MÜLKİYET, intellectual property ihtilafları gündemimize gelecektir.Gemi tasarımı, endaze projesi, hukukçular tarafından bir fikir ve sanat eseri olarak kabul edilmektedir. Aynı projenin birden fazla kullanma hakkı Lisans Sözleşmesinde bir şart, hak olsa dahi, bu hakkın yetkili bir mercii, bir resmi dairede tescilinde fayda vardır. Aksi takdirde, “Projeyi kopyaladınız veya değiştirdiniz” yönünde iddialar ve hukuki tazminat talepleri ile karşılaşmak muhtemeldir.TÜRK PATENT ENSTİTÜSÜ nezdinde, Marka ve Patent tescil dairesinde, gemi endaze, dizayn projelerimiz için bir birim oluşturulması konusunda çalışma yapmak yararlıdır.Bu suretle, tescil, bizleri yabancı LİSANS, proje satan şirketlerin muhtemel haksız taleplerinden koruyacak ve kendi tersanelerimizdeki projelerin taklidi iddialarına karşı kalkan olacaktır. Ayrıca, Birlik içinden veya dışından doğacak ihtilaflar halinde, Gemi yapımının, FİKRİ MÜLKİYETİN korunması bir HAK olarak muhafazasını temin edecektir.

Av.Alev Elif Beller